Sa pagtatapos ng ika-20 siglo, ang mga Mayans ay dumating nakakagambala budhi. Ang kanilang kultura, na buhay pa rin, ay nagawang isapanganib ang katatagan ng isang bansa.
Kamakailan-lamang na mga kaganapan na ginawa ng maraming kamalayan ng pagkakaroon ng mga Indians, kamakailang itinuturing na mga nilalang ng alamat, gumawa ng mga handicraft o nabawasan ang mga supling ng isang maluwalhating nakaraan. Gayundin, ipinakalat ng mga mamamayan ng Maya ang pag-iisip ng katutubo bilang isang pagkakakilanlan hindi lamang alien sa kanluranin, ngunit ganap na naiiba; Naihatid din nila at tinuligsa ang daang-daang kawalan ng katarungan kung saan sila ay napailalim at ipinakita na may kakayahan silang kumbinsihin ang mga mestizo at mga taong Creole na pumapalibot sa kanila upang magbukas sa isang bagong demokrasya, kung saan ang kalooban ng nakararami ay nag-iiwan ng marangal na puwang para sa kagustuhan ng mga minorya. .
Ang magagandang nakaraan ng mga Mayano at ang kanilang kasaysayan ng paglaban ay humantong sa mga mananaliksik na pag-aralan ang kanilang ngayon at ang kanilang nakaraan, na nagsiwalat ng isang anyo ng pagpapahayag ng tao na puno ng sigla, lakas at mga halagang maaaring magturo sa sangkatauhan; tulad ng pamumuhay na kasuwato ng ibang mga kalalakihan, o ang sama-samang pakiramdam na mayroon sila ng pamumuhay na panlipunan.
Ang National Autonomous University of Mexico ay nakolekta ang mga alalahanin ng ilang mga mananaliksik na hinahangaan ang libu-libong kultura na ito at pinagsama kami sa Mayan Studies Center sa loob ng 26 na taon. Ang Seminong Kulturang Mayan at ang Komisyon para sa Pag-aaral ng Mayan Writing ay ang mga pundasyon ng Center for Mayan Studies; kapwa may mga parallel na buhay na sumali sa paglaon upang mabuo ang bagong Center, idineklarang ligal na itinatag sa sesyon ng Teknikal na Konseho ng Humanidad noong Hunyo 15, 1970.
Si Dr. Alberto Ruz, na natuklasan ang libingan ng Temple of the Inscription sa Palenque, ay sumali sa UNAM bilang isang mananaliksik sa Institute of Historical Research noong 1959, bagaman, sa katunayan, siya ay nakakabit sa Nahuatl Culture Seminary, na sa oras na iyon ay idinidirekta ni Angel Maria Garibay. Nang sumunod na taon, kasama ang promosyon sa Pangkalahatang Kalihim ng UNAM ni Dr. Efrén del Pozo, ang Seminar ng Kulturang Mayan ay itinatag sa loob ng parehong Institute, na inilipat mula sa institusyong iyon sa Faculty of Philosophy and Letters.
Ang Seminar ay nakabalangkas sa isang direktor, ang guro na si Alberto Ruz, at ilang mga tagapayo sa karangalan: dalawang Hilagang Amerikano at dalawang Mexico: Spinden at Kidder, Caso at Rubín de la Borbolla. Ang mga mananaliksik na tinanggap ay nakilala na sa kanilang panahon, tulad nina Dr. Calixta Guiteras at Propesor Barrera Vásquez at Lizardi Ramos, pati na rin si Dr. Villa Rojas, na nag-iisa lamang na nakaligtas sa orihinal na pangkat.
Ang mga layunin ng seminar ay ang pagsasaliksik at pagsasabog ng kulturang Mayan, ng mga dalubhasa sa larangan ng kasaysayan, arkeolohiya, etnolohiya at linggwistika.
Gumawa kaagad ang gawa ng maestro na si Ruz, nagtatag siya ng sarili niyang silid-aklatan, ginampanan niya ang gawain ng pag-iipon ng isang library ng larawan batay sa kanyang personal na koleksyon at lumikha ng isang pana-panahong publikasyong Estudios de Cultura Maya, pati na rin ang mga espesyal na edisyon at ang seryeng " Mga Notebook ". Ang kanyang akdang editoryal ay nakoronahan ng 10 dami ng Mga Pag-aaral, 10 "Mga Notebook" at 2 mga akda na mabilis na naging klasiko ng bibliograpiyang Mayan: Pag-unlad na Pangkultura ng mga Mayas at Funerary Customs ng mga sinaunang Mayans, na muling inilabas.
Bagaman matindi ang gawain, ang pagpasa ng Seminar ay hindi madali, dahil noong 1965 ang mga kontrata para sa mga mananaliksik ay hindi nabago at ang kawani ay nabawasan sa direktor, isang kalihim at dalawang mayhawak ng scholarship. Sa mga panahong iyon, nagdirekta si Dr. Ruz ng maraming mga thesis, bukod dito dapat nating banggitin ang mga Marta Foncerrada de Molina sa Uxmal at ng Beatriz de la Fuente sa Palenque. Mula sa una nais kong bigyang-diin na, habang siya ay nabubuhay, palagi niyang ibinigay ang kanyang suporta sa mga mananaliksik ng Center. Mula sa pangalawang nais kong alalahanin na ang kanyang makinang na karera sa pag-aaral ng pre-Hispanic art ay pinangunahan siya, bukod sa iba pang mga karangalan, na mapangalanang emeritus na guro ng National Autonomous University of Mexico.
Ang isa pang mapagpasyang kadahilanan sa pagkakatatag ng Center ay ang Komisyon para sa Pag-aaral ng Pagsusulat ng Mayan, na isinilang nang nakapag-iisa ng UNAM, sa Timog Silangan, noong 1963; Pinagsama-sama ng komisyon na ito ang isang serye ng mga mananaliksik na interesado na ilaan ang kanilang sarili sa pagtukoy ng pagsulat ng Mayan. Hinahangaan ng mga pagsulong ng mga dayuhang iskolar, nagpasya silang bumuo ng isang pangkat na magsisikap na malutas ang mga misteryo ng pagsusulat. Sinusuportahan ng mga donasyon at nakalagay sa Electronic Computing Center ng UNAM, ang mga institusyon na sa ilang paraan ay nag-ambag ng gawain ng mga mananaliksik nito at sporadic at walang katiyakan na pondo ay ang National Institute of Anthropology and History, University of Yucatan, the Veracruzana University, ang Summer Institute of Linguistics at syempre ang UNAM, partikular ang Mayan Culture Seminar, na noon ay nasa 3 taong gulang na.
Sa bumubuo ng batas ng komisyon, ang mga pirma nina Mauricio Swadesh at Leonardo Manrique ay namumukod-tangi; Ang mga nagsama sa mga pag-andar nito ay sunud-sunod: Ramón Arzápalo, Otto Schumann, Román Piña Chan at Daniel Cazés. Ang layunin nito ay "upang pagsamahin sa isang karaniwang pagsisikap ang mga diskarte ng pilolohiya at ang mga elektronikong paghawak ng mga materyal na pangwika na may layuning makarating sa malapit na hinaharap upang maunawaan ang pagsulat ng sinaunang Maya."
Si Alberto Ruz, isang determinadong animator ng komisyon na ito, noong 1965 ay inanyayahan si Maricela Ayala, na mula noon ay nakatuon sa kanyang epigraphy sa nabanggit na Center for Mayan Studies.
Mula nang pumwesto ang engineer na si Barros Sierra, bilang rektor ng UNAM, ibinigay niya ang kanyang suporta sa Komisyon, at salamat sa interes ng Humanities Coordinator, Rubén Bonifaz Nuño at iba pang mga awtoridad, sumali siya sa Unibersidad, na may itinalagang Seminary. ng Pag-aaral ng Mayan Writing.
Noon, ang pangkat ng mga decipher ng pagsulat ng Mayan ay may kumpleto at pinagsamang mga gawa, kaya't ang direktor nito na si Daniel Cazés, ay naglihi ng seryeng "Mga Notebook" na, paunang salita niya, na-edit ang Mayan Culture Seminar. Anim sa mga publication na ito ay tumutugma sa sariling pagsisiyasat ni Cazés. Sama-sama ang parehong Seminar at sa ilalim ng rektor ni Dr. Pablo González Casanova, ang Center for Mayan Studies ay idineklarang itinatag ng Technical Council of Humanities, na pinamumunuan ni Rubén Bonifaz Nuño.
Mula noong 1970 ang kumpas ng mga gawain ng Center for Mayan Studies ay:
"Ang kaalaman at pag-unawa sa trajectory ng kasaysayan, mga nilikha sa kultura at mga taong Maya, sa pamamagitan ng pagsasaliksik; ang pagpapalaganap ng mga resulta na nakuha, pangunahin sa pamamagitan ng paglalathala at ng upuan, at ng pagsasanay ng mga bagong mananaliksik ”.
Ang unang director nito ay si Alberto Ruz, hanggang 1977, nang siya ay hinirang na Direktor ng National Museum of Anthropology and History. Sinundan siya ni Mercedes de la Garza, na sa ilalim ng pangalan ng Coordinator ay sinakop ito hanggang 1990, sa loob ng 13 taon.
Matapos ang mga taon ng pang-akademikong pagsasaliksik sa larangan ng Mayan, mayroon kaming paniniwala na palagi itong kumilos alinsunod sa mga prinsipyong itinatag nang una, na nagbibigay ng mga kontribusyon na nagdaragdag ng kaalaman sa mundo ng Maya, humantong sa mga bagong paliwanag, nagmumungkahi ng iba`t ibang mga pagpapalagay at inilalarawan vestiges sakop ng likas na katangian.
Ang mga paghahanap na ito ay at naisasagawa sa mga pamamaraan ng iba't ibang disiplina: panlipunan antropolohiya at etnolohiya, arkeolohiya, epigraphy, kasaysayan at linggwistika. Sa loob ng 9 na taon ang mga Mayans ay pinag-aralan din mula sa pananaw ng pisikal na antropolohiya.
Sa bawat siyentipikong lugar, isinasagawa ang partikular o magkasamang pagsasaliksik kasama ang iba pang mga miyembro ng parehong Center, ang Institute of Philological Research o iba pang mga ahensya, kapwa mula sa National University at mula sa iba pang mga institusyon. Sa kasalukuyan ang kawani ay binubuo ng 16 mga mananaliksik, 4 na mga technician ng akademiko, 3 mga kalihim at isang katulong na quartermaster.
Dapat pansinin na kahit na ang kanilang trabaho ay hindi nakasalalay nang direkta sa Unibersidad, ang lipi ng Mayan ay kinakatawan sa Center, kasama ang Yucatecan Jorge Cocom Pech.
Gusto kong tandaan lalo na ang mga kasamahan na pumanaw na at naiwan sa amin ang kanilang pagmamahal at kaalaman: ang dalubwika na si María Cristina Alvarez, na pinagkakautangan namin ng Ethnolinguistic Dictionary of Colonial Yucatecan Maya, bukod sa iba pang mga gawa, at ang anthropologist na si María Montoliu, na sumulat ng When ang mga diyos ay nagising: kosmolohikal na mga konsepto ng mga sinaunang Mayans.
Ang produktibong salpok ni Alberto Ruz ay tumagal sa pamamagitan ng Mercedes de la Garza, na sa 13 taon ng kanyang panunungkulan ay isinulong ang pag-print ng 8 dami ng Mayan Culture Studies, 10 notebook at 15 espesyal na lathala. Nais kong bigyang diin na sa simula nito, ang mga dayuhan ang nagpakalat ng kanilang mga naiambag sa aming magazine; Gayunpaman, ang Mercedes de la Garza ay namamahala sa paghimok sa mga mananaliksik na ipalagay ang journal bilang kanilang sarili at upang patuloy na makipagtulungan dito. Sa pamamagitan nito, nakamit ang isang balanse sa pagitan ng panloob at panlabas na mga tagatulong, pambansa man o dayuhan. Mercedes de la Garza ay nagbigay ng isang bintana sa buong mundo sa Mexico Mayistas.
Dapat pansinin na ang Mercedes de la Garza ay may utang sa paglikha ng Serye ng Mga Pinagmulan para sa Pag-aaral ng Kulturang Mayan na lumitaw nang walang pagkagambala mula pa noong pagsisimula nito noong 1983. Sa ngayon 12 na dami, na naka-link dito ay ang pagbuo ng isang dokumentaryong aservo na may mga photocopie ng mga file mula sa magkakaibang mga pambansa at dayuhang mga archive na naging batayan ng mahahalagang pagsisiyasat.
Bagaman ang mga bilang ay hindi masasabi nang kaunti tungkol sa mga kontribusyon sa pang-akademiko, kung bibilangin natin ang makapal na dami ng Mga Pagpapatakbo ng Kongreso, nakakalap kami ng isang kabuuang 72 mga gawa sa ilalim ng rubric Center para sa Mga Pag-aaral ng Mayan.
Ang matagumpay na 26-taong paglalakbay ay na-uudyok at pinadali ng tatlong mga direktor ng Institute: Mga Doktor na sina Rubén Bonifaz Nuño, Elizabeth Luna at Fernando Curiel, na kinikilala namin para sa kanilang matibay na suporta.
Ngayon, sa larangan ng epigraphy, ang isang pagsisiyasat sa Toniná ay natatapos at ang proyekto ng paglikha ng isang glyph library na isinasama ang imprastraktura upang magsagawa ng pananaliksik sa larangan ng pagtukoy ng pagsulat ng Mayan ay nagkakaroon ng porma. Isinasagawa ang linggwistika sa mga pag-aaral sa wikang Tojolabal at semiotics sa wikang Chol.
Sa arkeolohiya, sa loob ng maraming taon ang mga paghuhukay ay ginawa sa munisipalidad ng Las Margaritas, Chiapas; Ang aklat na nagtapos sa bahagi ng mga pag-aaral na ito ay mai-publish sa lalong madaling panahon.
Sa larangan ng kasaysayan, maraming mga mananaliksik ang nakatuon sa pag-decode ng mga sagisag na Maya sa ilaw ng maihahambing na kasaysayan ng mga relihiyon. Sa loob din ng disiplina na ito, ginagawa ang pagtatangka upang muling maitaguyod ang pre-Hispanic Mayan law sa oras ng pakikipag-ugnay, ginagawa ang trabaho sa mga pamahalaang katutubo sa mga kabundukan ng Chiapas noong mga panahong kolonyal, sa paligid ng pagganap ng pagkakasunud-sunod ng mga mersenaryo sa lugar. at ang muling pagtatayo ng nakaraan ng Itza sa kanilang pre-Hispanic at kolonyal na panahon.
Sa kasalukuyan, ang Center ay binuhay ng isang malalim na diwa ng pagsasama ng paggawa na gumagalaw at nagpapayaman sa paghahanap ng mga sagot tungkol sa isang tao na sabik na nagpupumilit na muling likhain ang imahe nito mula sa isang folkloric entity patungo sa isang entity na may kakayahang kumuha ng puwang sa lipunan at pambansang kasaysayan.
Ana Luisa Izquierdo Siya ay isang Master in History na nagtapos mula sa UNAM, mananaliksik at tagapag-ugnay ng Center for Mayan Studies sa UNAM, at kasalukuyang director ng Mayan Culture Studies.
Pinagmulan: Mexico sa Oras Blg 17. 1996.
